Alat-alat Kebesaran Negeri Perak - Nobat

Nobat

Perkataan Nobat ini adalah berasal dari Negeri Parsi yang menggunakan perkataan "Naubat" bermakna sembilan jenis. Ianya ialah 'pancaragam' diraja yang telah dipakai dari zaman-berzaman di negeri-negeri Melayu untuk Istiadat Pertabalan Raja-raja. Negeri-negeri Melayu yang mempunyai Nobat ialah Perak, Kedah, Terengganu dan Selangor. Nobat yang digunakan dalam Istiadat Pertabalan Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong ialah Nobat Negeri Perak.

Nobat Negeri Perak mengandungi:-

• Gendang Nobat - Biasa dikenali sebagai Gendang Nyenyalu
• Nafiri - Digunakan dalam memulakan sesuatu lagu
• Gendang Nengkara - Gendang yang membawa lagu
• Serunai - Alat yang mengiringi lagu-lagu yang dimainkan
• Gendang Penengkah - Gendang yang memasuki irama ke dalam lagu

Di antara senarai yang tersebut di atas Gendang Nobat adalah alat yang paling dihormati. Ianya menduduki tempat yang tertinggi dan digunakan untuk kegunaan Diraja sahaja. Walau bagaimanapun Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan boleh menitah Nobat ini digunakan untuk mengiringi sesuatu istiadat atau menghormati jenazah. Keperingkatan kehormatan yang diberi adalah bergantung kepada bilangan alat-alat yang digunakan. Untuk Nobat Diraja Perak hanya lima daripada sembilan alat digunakan pada setiap masa.

Pemain-pemain Alat Nobat adalah ahli daripada keluarga-keluarga tertentu sahaja iaitu Orang-orang Kalur. Pada zaman dahulu kawasan Bilik Nobat dipagarkan dengan bulu ayam dan sesiapa yang mencerobohi kawasan ini akan dihukum dan didenda. Ketua Nobat diberi gelaran Toh Setia Guna dan pembantunya Toh Setia Indera.

Mengikut adat Istiadat Negeri Perak tiada sultan yang boleh dianggap berdaulat sehingga ianya ditabal dengan bunyian Nobat. Mengikut adat Lembaga Negeri Perak menyatakan bahawa rangka yang digunakan di dalam membuat gendang gendang adalah berasal daripada Teras Kayu Jerun dan kulitnya adalah daripada kulit tumur. Walau bagaimanapun ini telah bertukar dan pembaharuan rangka itu sekarang diperbuat dripada kayu keras dan kulitnya adalah daripada kulit kambing.

Gendang Nobat

Lagu-Lagu Nobat

• Raja Berangkat (Gendang Berangkat)
• Puteri Mandi Mayang
• Rama-rama Terbang Tinggi
• Kumbang Si Kumali (Kumbang Kembali)
• Arak-arak Atandis (Enteals) (Arak-arak Untandai)
• Aleh-aleh Panjang
• Alek-alek Pandak
• Dang Gendang
• Lenggang Che Kobat
• Jong Ber-aleh
• Anak Raja Membasuh Kaki
• Gendang Perang
• Nobat Tabal
• Nobat Raja
• Nobat Khamis
• Nobat Subuh

Nobat Subuh, Nobat Khamis dan Nobat Raja hanya boleh dimainkan di sebelah pagi dan petang dan lagu Puteri Mandi Mayang dimainkan semasa menyambut ketibaan bulan Ramadhan tiga petang berturut-turut, iaitu pada petang 28,29 dan 30 dalam bulan Syaaban tiap-tiap tahun.

Raja Berangkat (Gendang Berangkat) ialah lagu yang dimainkan semasa Kebawah Duli berangkat mencemar Duli di upacara rasmi.

Nobat di-Raja Perak dibunyikan untuk upacara atau Istiadat:-

1. Sesuatu yang berkaitan dengan peribadi Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak.
   
2. Masa Pertabalan Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak dan Duli Yang Maha Mulia Raja Permaisuri.
   
   2.1. Masa Tabal Pusaka
   2.2. Bersiram Tabal
   
3. Hari Meletak (memulakan) kerja:
   
   3.1. Hari meletak kerja menyambut perayaan Ulangtahun Keputeraan Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak.
   
   3.2. Hari meletak kerja kerana perkahwinan atau berkhatan Putera dan Puteri Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan.
   
   3.3. Perarakan mengambil Air Bersiram Tabal dan Berlimau Besar (tertakluk kepada titah).
   
4. Istiadat di Balairong Seri Menyambug Ulangtahun Keputeraan Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak.
   
5. Istiadat Menjunjung Duli.
   
6. Keberangkatan Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak melawat ke luar negeri (tertakluk kepada titah).
   
7. Mengiringi Jenazah Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan dan Raja Permaisuri ke Makam di-Raja